Chủ tịch Hồ Chí Minh.
Chính quyền cách mạng non trẻ vừa ra đời đứng trước những nhiệm vụ lịch sử hết sức nặng nề, thù trong, giặc ngoài chống phá quyết liệt, trong khi đó nạn đói ở miền Bắc đang hoành hành dữ dội, tài chính đất nước khánh kiệt, hơn 90% dân số bị mù chữ, nền kinh tế bị tàn phá nặng nề. Hàng trăm ngàn quân Tưởng trên danh nghĩa quân Đồng minh tràn vào miền Bắc giải giáp quân đội Nhật mang theo các đảng phái phản động hòng xóa bỏ chính quyền cách mạng. Ở miền Nam, quân Pháp được sự hậu thuẫn của quân Anh liên tục gây hấn âm mưu lật đổ chính quyền cách mạng non trẻ, quyết xâm lược đặt ách đô hộ lên đất nước ta một lần nữa. Ngày 23-9-1945, chỉ chưa đầy một tháng sau khi giành được chính quyền, Nhân dân Nam bộ - bắt đầu từ Sài Gòn, Chợ Lớn đã phải nổ súng chặn bước tiến quân thù. Như vậy, Nam bộ đã phải bước vào kháng chiến khi tình thế bắt buộc trước kháng chiến toàn quốc 15 tháng.
Tại Hà Nội, Trung ương Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nỗ lực cao độ để xây dựng, củng cố chính quyền mới, lãnh đạo Nhân dân đẩy mạnh tăng gia sản xuất nhằm cứu đói, mở các lớp bình dân học vụ để chống lại nạn mù chữ cho phần lớn đồng bào.
Với tầm nhìn xa trông rộng, Chủ tịch Hồ Chí Minh và các đồng chí lãnh đạo của Đảng biết cuộc kháng chiến chống lại thực dân Pháp không thể tránh khỏi, cho nên đã lãnh đạo đất nước tích cực, chủ động chuẩn bị mọi mặt để bước vào kháng chiến. Bên cạnh đó là những hoạt động ngoại giao mềm dẻo, khôn khéo, linh hoạt để đuổi đội quân ô hợp của Tưởng Giới Thạch về nước, ký với thực dân Pháp một loạt hiệp định, tạm ước để gìn giữ hòa bình, hoặc chí ít nhân nhượng đến mức cuối cùng nhằm kéo dài thời gian chuẩn bị cho cuộc kháng chiến chắc chắn sẽ xảy ra.
Ngày 19-12-1946, trước việc không thể cứu vãn được một cuộc chiến tranh sẽ bùng nổ do sự cố tình của giới thực dân Pháp, trong đêm 19, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã soạn thảo “Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến” và công bố vào rạng sáng hôm sau.
Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến của Chủ tịch Hồ Chí Minh.
Lời kêu gọi viết: “Hỡi đồng bào toàn quốc! Chúng ta muốn hòa bình, chúng ta phải nhân nhượng. Nhưng chúng ta càng nhân nhượng, thực dân Pháp càng lấn tới, vì chúng quyết tâm cướp nước ta lần nữa! Không! Chúng ta thà hy sinh tất cả, chứ nhất định không chịu mất nước, nhất định không chịu làm nô lệ. Hỡi đồng bào! Chúng ta phải đứng lên! Bất kỳ đàn ông, đàn bà, bất kỳ người già, người trẻ, không chia tôn giáo, đảng phái, dân tộc. Hễ là người Việt Nam thì phải đứng lên đánh thực dân Pháp để cứu Tổ quốc. Ai có súng dùng súng. Ai có gươm dùng gươm, không có gươm thì dùng cuốc, thuổng, gậy gộc. Ai cũng phải ra sức chống thực dân Pháp cứu nước… Giờ cứu nước đã đến. Ta phải hy sinh đến giọt máu cuối cùng, để giữ gìn đất nước. Dù phải gian lao kháng chiến, nhưng với một lòng kiên quyết hy sinh, thắng lợi nhất định về dân tộc ta!...”.
Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến được phát trên sóng Đài tiếng nói Việt Nam trong 1 phút 30 giây. Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến như một lời hịch cứu nước, như tiếng gọi của non sông. Tất cả hãy đứng lên, quyết tử để tổ quốc quyết sinh, để tổ quốc ta trường tồn cùng muôn đời con cháu mai sau. Lời kêu gọi ấy đã thôi thúc cả nước sục sôi đứng lên chiến đấu, vì độc lập, tự do thiêng liêng của Tổ quốc.
Đáp Lời kêu gọi của Chủ tịch Hồ Chí Minh, quân dân cả nước ta với ý chí “quyết tử để Tổ quốc quyết sinh” đã nhất tề đứng lên tiến hành cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược.
Tiểu đoàn Nguyễn Văn Tố diễu hành ở Sài Gòn trong giai đoạn kháng chiến chống thực dân Pháp năm 1945. Ảnh tư liệu
Đường lối kháng chiến của Đảng ta xác định ngay từ đầu là chiến tranh toàn dân, toàn diện, trường kỳ, dựa vào sức mình là chính, phát huy cao độ sức mạnh tổng hợp của toàn dân tộc. Sau chín năm chiến đấu vô cùng oanh liệt, quân và dân ta đã đánh thắng thực dân Pháp và can thiệp Mỹ, mà đỉnh cao là chiến thắng Điện Biên Phủ lịch sử “lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu”. Chiến thắng vĩ đại Điện Biên Phủ, một trong những chiến công chói lọi nhất trong lịch sử đấu tranh chống ngoại xâm của dân tộc ta.
Kỷ niệm 74 năm Ngày Toàn quốc kháng chiến (19/12/1946 – 19/12/2020) là dịp để ôn lại truyền thống yêu nước và lịch sử vẻ vang, ý chí độc lập tự do, khí phách quật cường của dân tộc ta trong cuộc kháng chiến chống giặc ngoại xâm. Chủ trương phát động toàn quốc kháng chiến là quyết định đúng đắn của Đảng ta và Chủ tịch Hồ Chí Minh. Qua đó, khơi dậy niềm tự hào, tự tôn dân tộc; cổ vũ, động viên các tầng lớp nhân dân phát huy tinh thần đại đoàn kết dân tộc, ý chí cách mạng, quyết tâm vượt qua mọi khó khăn, thách thức đẩy mạnh toàn diện công cuộc đổi mới đất nước; nâng cao cảnh giác, chủ động đấu tranh làm thất bại âm mưu chống phá của các thế lực thù địch, tăng cường quốc phòng, an ninh, bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.
Quốc Hùng
* Tài liệu tham khảo:
1. Bộ Quốc phòng, Ban Tuyên giáo Trung ương, Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam, Toàn quốc kháng chiến - Ý chí bảo vệ độc lập, tự do và bài học lịch sử (19-12-1946 - 19-12-2016), Nxb Chính trị quốc gia - Sự thật. Hà Nội, 2016.
2. Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb Chính trị quốc gia - Sự thật. Hà Nội, 2011. t.4, tr.534.